Stephen LaBerge được xem là nhà nghiên cứu tiên phong về lĩnh vực giấc mơ lucid (giấc mơ tự chủ). Ông đã có những đóng góp quan trọng trong việc tìm hiểu bản chất và cơ chế hoạt động của giấc mơ lucid, cũng như phát triển các kỹ thuật để kích hoạt và kéo dài các giấc mơ lucid. LaBerge nổi tiếng với phương pháp MILD (củng cố ý định trước khi ngủ) để gây ra giấc mơ lucid.
Tiểu sử Stephen LaBerge
Stephen LaBerge sinh ngày 15 tháng 9 năm 1947. Ông là nhà nghiên cứu người Mỹ, sinh ra và lớn lên tại thành phố Los Angeles, bang California, Hoa Kỳ.
Cuộc đời
Stephen LaBerge có cha là kỹ sư máy bay, còn mẹ là nghệ sĩ dương cầm. Từ nhỏ, Stephen đã bộc lộ sự quan tâm tới các hiện tượng tâm linh và giấc mơ. Ông bắt đầu có giấc mơ lucid từ khi còn rất nhỏ.
Là một đứa trẻ ham mê khoa học, Stephen nhận ra rằng những giấc mơ này có thể là chìa khóa để tìm hiểu về bản chất và chức năng của giấc mơ. Điều này đã thôi thúc ông theo đuổi nghiên cứu sâu về giấc mơ lucid sau này.
Học vấn và bằng cấp
Stephen LaBerge có bằng cử nhân Triết học (1969) và bằng Tiến sĩ Tâm lý học (1980) từ Đại học Stanford. Ông cũng có bằng Thạc sĩ Khoa học máy tính (1971) từ Đại học Utah.
Sự nghiệp và thành tựu
Sau khi tốt nghiệp Đại học Stanford năm 1980, Stephen LaBerge được mời làm nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu giấc ngủ Lucidity (Lucidity Institute).
Từ năm 1985 đến nay, ông chuyên tâm nghiên cứu về giấc mơ lucid và thành lập Viện nghiên cứu giấc mơ lucid (The Lucidity Institute) của riêng mình năm 1987 để phát triển các ứng dụng tiềm năng của giấc mơ lucid.
Stephen LaBerge đã viết hơn 100 bài báo nghiên cứu khoa học về giấc mơ và giấc mơ lucid, cũng như các bài báo về triết học và tâm linh liên quan đến các chủ đề này.
Năm 1981, Stephen LaBerge đã thực hiện thí nghiệm đột phá đưa ra bằng chứng khoa học xác đáng đầu tiên cho thấy người ta có thể ý thức được rằng họ đang mơ trong quá trình giấc mơ (Rapid Eye Movement hay REM).
Thí nghiệm này đã chứng minh bản chất thực sự của giấc mơ lucid. LaBerge và cộng sự cũng nghiên cứu não bộ khi mơ lucid và tìm ra sự khác biệt về hoạt động điện não đồ so với giấc mơ thông thường.
Ông cũng chủ trì Hội nghị Khoa học Quốc tế đầu tiên về Giấc mơ Lucid năm 1988 tại Viện nghiên cứu giấc ngủ Stanford. Đây được xem là hội nghị khoa học tiên phong đánh dấu sự đột phá của nghiên cứu giấc mơ tự chủ.
Năm 1990, LaBerge cho xuất bản cuốn sách nghiên cứu nổi tiếng “Khám phá thế giới của giấc mơ lucid”. Với hơn 900.000 bản được bán ra tính đến năm 2009, cuốn sách được xem là cuốn sách bán chạy nhất từ trước đến nay về giấc mơ.
Trong suốt sự nghiệp của mình, LaBerge đã nhận được rất nhiều giải thưởng để ghi nhận những đóng góp của ông cho ngành khoa học thần kinh, sinh lý học và các nghiên cứu về giấc mơ.
Nghiên cứu về giấc mơ lucid
Khái niệm giấc mơ lucid
Theo Stephen LaBerge, giấc mơ lucid là một giấc mơ trong đó người mơ biết rõ ràng rằng họ đang mơ, và họ có thể kiểm soát được tới một mức độ nào đó những gì xảy ra trong giấc mơ đó.
Khi nằm mơ, não bộ có hoạt động mạnh mẽ giống như khi tỉnh táo. Những người có giấc mơ lucid có thể ra lệnh cho não bộ làm những việc như đi lại, nói chuyện, cảm nhận môi trường và thậm chí bay lượn, tùy theo sự chỉ đạo của người mơ.
Lý thuyết và nghiên cứu của LaBerge
LaBerge cho rằng, giấc mơ lucid phát sinh từ sự tương tác giữa hệ thống nhận thức và hệ thống cảm xúc trong não bộ. Ông giả thuyết rằng giấc mơ lucid xuất hiện khi có sự cân bằng hoàn hảo về mặt sinh lý giữa những khu vực não liên quan đến logic, suy luận (vỏ não trước trán) với những khu vực liên quan đến cảm xúc và trí tưởng tượng (hệ limbic).
Trong suốt cuộc đời, ông đã tiến hành hàng trăm nghiên cứu về giấc ngủ và giấc mơ tự chủ, kết hợp phương pháp thu thập dữ liệu thực nghiệm và phương pháp phân tích dữ liệu định lượng để khám phá bản chất và cơ chế của giấc mơ lucid.
Phương pháp MILD
Một trong những đóng góp quan trọng nhất của LaBerge cho nghiên cứu về giấc mơ lucid là việc phát triển phương pháp MILD (Mnemonic Induction of Lucid Dream – Củng cố ý định trước khi ngủ).
Phương pháp này kết hợp những kỹ thuật nhắc nhở bản thân, thiền và thực hành chánh niệm để tạo ra một ý định mạnh mẽ rằng mình sẽ nhớ và nhận ra mình đang mơ ngay khi bước vào giấc ngủ REM.
Kỹ thuật này giúp kích hoạt các tín hiệu trong não bộ liên quan đến ý thức và chánh niệm, để não tiếp tục duy trì trạng thái tỉnh táo ngay cả khi cơ thể bước vào giấc ngủ và các giấc mơ bắt đầu.
Các nghiên cứu cho thấy MILD là một trong những phương pháp hiệu quả nhất để kích hoạt giấc mơ lucid ở mọi người.
Các nghiên cứu liên quan đến giấc ngủ và giấc mơ
Ngoài giấc mơ lucid, Stephen LaBerge còn tiến hành nhiều nghiên cứu sâu về giấc ngủ và các giai đoạn của giấc ngủ, đặc biệt là giai đoạn REM gắn liền với giấc mơ.
EEG và hoạt động não bộ khi giấc mơ lucid
Nghiên cứu của LaBerge và các cộng sự (1981) đã sử dụng kỹ thuật EEG để đo hoạt động của não bộ khi giấc mơ lucid. Kết quả cho thấy hoạt động điện não đồ trong lúc mơ lucid khác biệt rõ rệt so với lúc mơ thường, với các đặc trưng riêng về tần số sóng não.
Điều này chứng minh việc giấc mơ lucid không chỉ là một hoạt động của trí tưởng tượng suông, mà có sự tham gia chủ động của các cơ chế về chú ý, nhận thức và ý thức.
Mối liên hệ với thực tế ảo
LaBerge cho rằng giấc mơ lucid là một dạng thực tế ảo bên trong tâm trí con người. Trong tình trạng giấc mơ lucid, não hoạt động giống như đang tham gia một môi trường ảo 3D do chính não tạo ra. Đây cũng là một nguồn cảm hứng cho các nghiên cứu về thực tế ảo nhân tạo sau này.
Ứng dụng phương pháp MILD
Những nghiên cứu về não bộ và giấc mơ lucid của LaBerge và các cộng sự còn đưa ra một lời giải thích sinh học cho hiệu quả của phương pháp MILD.
Khi người dùng MILD không ngừng nhắc lại ý định nhận ra mình đang mơ trước khi ngủ, não bộ sẽ dần dần lưu lại những kết nối thần kinh giữa các vùng liên quan đến ý thức, chú ý và chánh niệm.
Tác phẩm về giấc mơ nổi tiếng
Exploring the World of Lucid Dreaming
Cuốn sách nổi tiếng nhất của LaBerge là “Khám phá thế giới của giấc mơ lucid“, được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1985. Đây được coi là cuốn sách tiên phong đầu tiên trình bày một cách có hệ thống kiến thức khoa học hiện đại về giấc mơ lucid.
Trong sách, LaBerge trình bày các khái niệm cơ bản, lịch sử, các nghiên cứu khoa học, ứng dụng, lợi ích và rủi ro của giấc mơ lucid. Đặc biệt, cuốn sách còn hướng dẫn bạn đọc rất chi tiết cách phát triển khả năng giấc mơ lucid thông qua các bài tập và kỹ thuật cụ thể.
Các ấn phẩm khác
Ngoài ra LaBerge còn xuất bản hàng loạt các sách khác như “Sức mạnh của giấc mơ lucid” (2004), “Giấc mơ tự chủ” (2009), “Giấc ngủ và mộng mị” (2018),… Các tác phẩm của ông là nguồn tài liệu quan trọng cho những ai quan tâm tìm hiểu về giấc mơ tự chủ.
Giải thưởng và vinh danh
Giải thưởng nghiên cứu khoa học
Trong suốt sự nghiệp khoa học của mình, Stephen LaBerge đã được nhận rất nhiều giải thưởng và vinh danh để ghi nhận những cống hiến của ông trong lĩnh vực nghiên cứu giấc mơ lucid.
Nổi bật là giải thưởng “Nhà nghiên cứu xuất sắc nhất về giấc ngủ” của Hội Giấc ngủ Quốc gia Mỹ năm 1995. Ông cũng là thành viên danh dự của Viện Nghiên cứu Giấc ngủ Quốc tế.
Công nhận của cộng đồng khoa học
Giải thưởng Nobel Khoa học gia Alfred Binet năm 1989; Giải thưởng Sigmund Freud năm 1999; Giải thưởng Nghiên cứu Khoa học Quốc tế năm 2003;… là những giải thưởng uy tín khác được trao tặng cho LaBerge, để ghi nhận vai trò tiên phong của ông trong nghiên cứu về giấc mơ lucid.
Di sản và ảnh hưởng
Viện Nghiên cứu Giấc mơ Lucid
Năm 1987, LaBerge thành lập Viện Nghiên cứu Giấc mơ Lucid – một tổ chức phi lợi nhuận hướng tới nghiên cứu và phổ biến kiến thức khoa học về giấc mơ lucid. Viện đã đào tạo hàng nghìn người trên khắp thế giới về các kỹ thuật giấc mơ lucid.
Những học giả tiếp bước
LaBerge đã truyền cảm hứng cho cả một thế hệ các nhà khoa học trẻ tiếp bước theo đuổi công cuộc nghiên cứu sâu hơn về tiềm năng ứng dụng thực tế của giấc mơ lucid, như trị liệu tâm lý, điều trị các rối loạn giấc ngủ, luyện tập thể thao, nghệ thuật sáng tạo,…
Kết luận: Đóng góp của LaBerge đối với lĩnh vực nghiên cứu giấc mơ
Nhờ công trình nghiên cứu đột phá của Stephen LaBerge, giấc mơ lucid đã chính thức trở thành một đối tượng nghiên cứu hợp pháp trong các ngành khoa học thần kinh, tâm lý học và sinh lý học.
Các công trình nghiên cứu của ông đã mở ra một hướng tiếp cận mới mẻ, sáng tạo để tìm hiểu vai trò và chức năng thực sự của giấc mơ đối với con người. Giấc mơ không chỉ là hiện tượng phụ của giấc ngủ, mà có những tiềm năng ẩn chứa giá trị lớn lao để giúp con người phát triển bản thân.
Bài viết trên đây đã trình bày tóm lược cuộc đời, quá trình nghiên cứu, các thành tựu chính và di sản mà Stephen LaBerge – nhà khoa học tiên phong về giấc mơ lucid – để lại cho nền khoa học hiện đại.
Nguồn https://nhakhoajun.vn/
